İngilizce’de “Decision Fatigue” olarak geçen “Karar Verme Yorgunluğu” kavramı bireyin gün içinde özel ve/veya iş yaşantısında çok fazla karar vermek durumunda kalıp artık karar verememe ya da yanlış kararlar verip sonunda tükenmişliğe kadar giden durumu tanımlar. Çünkü beynimizin karar vermek için sınırlı bir kapasitesi vardır ve gün içinde kapasitesinin üzerinde karar vermesi gerekirse bütün mental kaynağınız tükenmiş olur. Akşam olduğunda telefonunuza düşen basit bir haberi bile okurken güçlük çekebilirsiniz.
Sabah yataktan işe gitmek için kalktığımız anda karar verme mekanizması çalışmaya başlar. Bugün ne giyinsem? Kahvaltıda ne yesem? Hangi yoldan işe gitsem? Yolda müzik mi yoksa podcast mi dinlesem? Hangi yatırım aracına paramı yatırsam? Öğlen nerede yemek yesem? Alışverişe nereye gitsem? Bu mesaja cevap yazsam mı? Bu kadar çok düşüncenin ve kararın içinde boğulan beynimizden günün ilerleyen saatlerinde yüksek performans beklemek haksızlık olmaz mı?
O zaman ne yapalım?
Karar verme yorgunluğu kavramı ile karşılaştıktan sonra işinde ve özel yaşamında başarılı, büyük birçok uluslu teknoloji şirketinin CEO’su olan yakın bir arkadaşımı gözlemleyerek bazı çıkarımlar yaptım. Bahsettiğim arkadaşımın alışkanlıklarına bir göz atalım:
- Dolabında sınırlı sayıda ve aynı tip kıyafet bulundurur. Böylece ne giyineyim derdi ile uğraşmaz. Tıpkı yıllarca hep siyah t-shirt ve jean ile gördüğümüz Steve Jobs gibi ya da hep gri takım elbise giyen Einstein gibi.
- Bir sabah rutini vardır ve nerede olursa olsun değiştirmez. Örneğin her sabah 15 dakika meditasyon yapıp, omlet yemek gibi.
- Alışveriş günü bellidir. Haftada belirli bir gün alacaklarını alır ve bir daha alışveriş ile meşgul olmaz.
- Gün içinde ajandasına ve programına sadık kalır. Meta CEO’su Mark Zuckerberg planlı bir program takip etmesinde de ötesinde günlük olarak alması gereken karar sayısına sınır getirmiştir.
- Gittiği restoranlar ve mekanlar bellidir; böylece nereye gideyim sorunu yaşamaz.
Değişimi bir günde sağlamak çok kolay olmasa da küçük adımlarla planlı bir şekilde ilerleyerek ve basit durumlarda karar verme işini yanımızdakilere bırakarak bir fark yaratmanın mümkün olduğuna inanıyorum.
Sizin karar verme yorgunluğu ile baş etmek için ilave önerileriniz var mı?